Każdy okres wojen czy niewoli ma wiele aspektów, z których sporej części zazwyczaj nie porusza się na lekcjach szkolnej historii, ale z których warto zdać sobie sprawę. I jest na przykład tak, że każda wojna, choćby nawet najbardziej lokalna i krótkotrwała, musi przynieść ze sobą zmianę choćby systemu monetarnego. Jest to ujęcie rzadko prezentowane, ale przecież dla mieszkańców danego regionu bardzo istotne.

Tym bardziej na pewno warto o nim wspomnieć w kontekście zaborów, przez które olbrzymie tereny ziem polskich znalazły się pod obcym panowaniem i między innymi musiały przyjąć zagraniczną walutę. O takim bilonie mówi się w języku numizmatyków, że są to monety obce będące w obiegu na ziemiach polskich. Mówi się zresztą nie bez przyczyny, ale dlatego, że za pomocą monet można także opowiadać historię i robią to kolekcjonerzy, którzy na temat naczelny swojej kolekcji wybierają właśnie na przykład monety obce będące w obiegu na ziemiach polskich.

Jest to żywa lekcja historii, ponieważ pokazuje pewien aspekt wojennej czy powojennej rzeczywistości- może smutnej, może niekiedy bardzo burzliwej i niespokojnej, ale tym straszniejszej, że powszechnej. Dużo mówi się o germanizacji czy rusyfikacji, ale przecież nawet zwykła zmiana urzędowej waluty może być dotkliwym ciosem dla społeczeństwa, jeśli dzień w dzień, zamiast orła na rewersie ogląda się orła, i owszem, ale albo pruskiego, albo dwugłowego. W historii Polski wiele jest epizodów, które wprowadzały na teren całego kraju, albo jego mniejszej czy większej części zupełnie obca monetę, która ni stąd ni zowąd stawała się nagle monetą urzędową.

Kolekcje numizmatyczne doskonale dokumentują te wydarzenia i są jednocześnie wspaniała lekcją historii- niekoniecznie od razu historią klęsk powstańczych czy przegranych wojen- zadaniem kolekcji numizmatycznych w tym ujęciu jest gromadzenie suchych faktów: jak nagle zamiast złotówki pojawił się rubel, zamiast grosza- kopiejka. Każda tego typu kolekcja numizmatyczna gromadząca monety obce będące w obiegu na ziemiach polskich jest bliskim spotkaniem z historię, którą opowiedzieć nam może kolekcjoner, który każdą swoją monetę potrafi umiejscowić w konkretnej epoce, w konkretnej dłoni. Dzięki sporej ilości monet, które się u nas zachowały, jesteśmy także w stanie odtworzyć wiele innych aspektów życia w poszczególnych epokach historycznych, błędem jest więc bagatelizowanie znaczenie numizmatów w analizie wydarzeń historycznych.